mirror of
				https://github.com/krahets/hello-algo.git
				synced 2025-11-04 22:28:40 +08:00 
			
		
		
		
	
		
			
				
	
	
		
			479 lines
		
	
	
		
			13 KiB
		
	
	
	
		
			Markdown
		
	
	
	
	
	
			
		
		
	
	
			479 lines
		
	
	
		
			13 KiB
		
	
	
	
		
			Markdown
		
	
	
	
	
	
# 双向队列
 | 
						||
 | 
						||
对于队列,我们仅能在头部删除或在尾部添加元素。然而,「双向队列 Deque」提供了更高的灵活性,允许在头部和尾部执行元素的添加或删除操作。
 | 
						||
 | 
						||

 | 
						||
 | 
						||
## 双向队列常用操作
 | 
						||
 | 
						||
双向队列的常用操作如下表所示,具体的方法名称需要根据所使用的编程语言来确定。
 | 
						||
 | 
						||
<div class="center-table" markdown>
 | 
						||
 | 
						||
| 方法名       | 描述            | 时间复杂度 |
 | 
						||
| ----------- | -------------- | ---------- |
 | 
						||
| pushFirst() | 将元素添加至队首  | $O(1)$     |
 | 
						||
| pushLast()  | 将元素添加至队尾  | $O(1)$     |
 | 
						||
| popFirst()  | 删除队首元素     | $O(1)$     |
 | 
						||
| popLast()   | 删除队尾元素     | $O(1)$     |
 | 
						||
| peekFirst() | 访问队首元素     | $O(1)$     |
 | 
						||
| peekLast()  | 访问队尾元素     | $O(1)$     |
 | 
						||
 | 
						||
</div>
 | 
						||
 | 
						||
同样地,我们可以直接使用编程语言中已实现的双向队列类。
 | 
						||
 | 
						||
=== "Java"
 | 
						||
 | 
						||
    ```java title="deque.java"
 | 
						||
    /* 初始化双向队列 */
 | 
						||
    Deque<Integer> deque = new LinkedList<>();
 | 
						||
    
 | 
						||
    /* 元素入队 */
 | 
						||
    deque.offerLast(2);   // 添加至队尾
 | 
						||
    deque.offerLast(5);
 | 
						||
    deque.offerLast(4);
 | 
						||
    deque.offerFirst(3);  // 添加至队首
 | 
						||
    deque.offerFirst(1);
 | 
						||
    
 | 
						||
    /* 访问元素 */
 | 
						||
    int peekFirst = deque.peekFirst();  // 队首元素
 | 
						||
    int peekLast = deque.peekLast();    // 队尾元素
 | 
						||
    
 | 
						||
    /* 元素出队 */
 | 
						||
    int popFirst = deque.pollFirst();  // 队首元素出队
 | 
						||
    int popLast = deque.pollLast();    // 队尾元素出队
 | 
						||
    
 | 
						||
    /* 获取双向队列的长度 */
 | 
						||
    int size = deque.size();
 | 
						||
    
 | 
						||
    /* 判断双向队列是否为空 */
 | 
						||
    boolean isEmpty = deque.isEmpty();
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "C++"
 | 
						||
 | 
						||
    ```cpp title="deque.cpp"
 | 
						||
    /* 初始化双向队列 */
 | 
						||
    deque<int> deque;
 | 
						||
    
 | 
						||
    /* 元素入队 */
 | 
						||
    deque.push_back(2);   // 添加至队尾
 | 
						||
    deque.push_back(5);
 | 
						||
    deque.push_back(4);
 | 
						||
    deque.push_front(3);  // 添加至队首
 | 
						||
    deque.push_front(1);
 | 
						||
    
 | 
						||
    /* 访问元素 */
 | 
						||
    int front = deque.front(); // 队首元素
 | 
						||
    int back = deque.back();   // 队尾元素
 | 
						||
    
 | 
						||
    /* 元素出队 */
 | 
						||
    deque.pop_front();  // 队首元素出队
 | 
						||
    deque.pop_back();   // 队尾元素出队
 | 
						||
    
 | 
						||
    /* 获取双向队列的长度 */
 | 
						||
    int size = deque.size();
 | 
						||
    
 | 
						||
    /* 判断双向队列是否为空 */
 | 
						||
    bool empty = deque.empty();
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "Python"
 | 
						||
 | 
						||
    ```python title="deque.py"
 | 
						||
    # 初始化双向队列
 | 
						||
    deque: Deque[int] = collections.deque()
 | 
						||
    
 | 
						||
    # 元素入队
 | 
						||
    deque.append(2)      # 添加至队尾
 | 
						||
    deque.append(5)
 | 
						||
    deque.append(4)
 | 
						||
    deque.appendleft(3)  # 添加至队首
 | 
						||
    deque.appendleft(1)
 | 
						||
    
 | 
						||
    # 访问元素
 | 
						||
    front: int = deque[0]  # 队首元素
 | 
						||
    rear: int = deque[-1]  # 队尾元素
 | 
						||
    
 | 
						||
    # 元素出队
 | 
						||
    pop_front: int = deque.popleft()  # 队首元素出队
 | 
						||
    pop_rear: int = deque.pop()       # 队尾元素出队
 | 
						||
    
 | 
						||
    # 获取双向队列的长度
 | 
						||
    size: int = len(deque)
 | 
						||
    
 | 
						||
    # 判断双向队列是否为空
 | 
						||
    is_empty: bool = len(deque) == 0
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "Go"
 | 
						||
 | 
						||
    ```go title="deque_test.go"
 | 
						||
    /* 初始化双向队列 */
 | 
						||
    // 在 Go 中,将 list 作为双向队列使用
 | 
						||
    deque := list.New()
 | 
						||
    
 | 
						||
    /* 元素入队 */
 | 
						||
    deque.PushBack(2)      // 添加至队尾
 | 
						||
    deque.PushBack(5)
 | 
						||
    deque.PushBack(4)
 | 
						||
    deque.PushFront(3)     // 添加至队首
 | 
						||
    deque.PushFront(1)
 | 
						||
    
 | 
						||
    /* 访问元素 */
 | 
						||
    front := deque.Front() // 队首元素
 | 
						||
    rear := deque.Back()   // 队尾元素
 | 
						||
    
 | 
						||
    /* 元素出队 */
 | 
						||
    deque.Remove(front)    // 队首元素出队
 | 
						||
    deque.Remove(rear)     // 队尾元素出队
 | 
						||
    
 | 
						||
    /* 获取双向队列的长度 */
 | 
						||
    size := deque.Len()
 | 
						||
    
 | 
						||
    /* 判断双向队列是否为空 */
 | 
						||
    isEmpty := deque.Len() == 0
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "JavaScript"
 | 
						||
 | 
						||
    ```javascript title="deque.js"
 | 
						||
    /* 初始化双向队列 */
 | 
						||
    // JavaScript 没有内置的双端队列,只能把 Array 当作双端队列来使用
 | 
						||
    const deque = [];
 | 
						||
 | 
						||
    /* 元素入队 */
 | 
						||
    deque.push(2);
 | 
						||
    deque.push(5);
 | 
						||
    deque.push(4);
 | 
						||
    // 请注意,由于是数组,unshift() 方法的时间复杂度为 O(n)
 | 
						||
    deque.unshift(3);
 | 
						||
    deque.unshift(1);
 | 
						||
    console.log("双向队列 deque = ", deque);
 | 
						||
 | 
						||
    /* 访问元素 */
 | 
						||
    const peekFirst = deque[0];
 | 
						||
    console.log("队首元素 peekFirst = " + peekFirst);
 | 
						||
    const peekLast = deque[deque.length - 1];
 | 
						||
    console.log("队尾元素 peekLast = " + peekLast);
 | 
						||
 | 
						||
    /* 元素出队 */
 | 
						||
    // 请注意,由于是数组,shift() 方法的时间复杂度为 O(n)
 | 
						||
    const popFront = deque.shift();
 | 
						||
    console.log("队首出队元素 popFront = " + popFront + ",队首出队后 deque = " + deque);
 | 
						||
    const popBack = deque.pop();
 | 
						||
    console.log("队尾出队元素 popBack = " + popBack + ",队尾出队后 deque = " + deque);
 | 
						||
 | 
						||
    /* 获取双向队列的长度 */
 | 
						||
    const size = deque.length;
 | 
						||
    console.log("双向队列长度 size = " + size);
 | 
						||
 | 
						||
    /* 判断双向队列是否为空 */
 | 
						||
    const isEmpty = size === 0;
 | 
						||
    console.log("双向队列是否为空 = " + isEmpty);
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "TypeScript"
 | 
						||
 | 
						||
    ```typescript title="deque.ts"
 | 
						||
    /* 初始化双向队列 */
 | 
						||
    // TypeScript 没有内置的双端队列,只能把 Array 当作双端队列来使用
 | 
						||
    const deque: number[] = [];
 | 
						||
 | 
						||
    /* 元素入队 */
 | 
						||
    deque.push(2);
 | 
						||
    deque.push(5);
 | 
						||
    deque.push(4);
 | 
						||
    // 请注意,由于是数组,unshift() 方法的时间复杂度为 O(n)
 | 
						||
    deque.unshift(3);
 | 
						||
    deque.unshift(1);
 | 
						||
    console.log("双向队列 deque = ", deque);
 | 
						||
 | 
						||
    /* 访问元素 */
 | 
						||
    const peekFirst: number = deque[0];
 | 
						||
    console.log("队首元素 peekFirst = " + peekFirst);
 | 
						||
    const peekLast: number = deque[deque.length - 1];
 | 
						||
    console.log("队尾元素 peekLast = " + peekLast);
 | 
						||
 | 
						||
    /* 元素出队 */
 | 
						||
    // 请注意,由于是数组,shift() 方法的时间复杂度为 O(n)
 | 
						||
    const popFront: number = deque.shift() as number;
 | 
						||
    console.log("队首出队元素 popFront = " + popFront + ",队首出队后 deque = " + deque);
 | 
						||
    const popBack: number = deque.pop() as number;
 | 
						||
    console.log("队尾出队元素 popBack = " + popBack + ",队尾出队后 deque = " + deque);
 | 
						||
 | 
						||
    /* 获取双向队列的长度 */
 | 
						||
    const size: number = deque.length;
 | 
						||
    console.log("双向队列长度 size = " + size);
 | 
						||
 | 
						||
    /* 判断双向队列是否为空 */
 | 
						||
    const isEmpty: boolean = size === 0;
 | 
						||
    console.log("双向队列是否为空 = " + isEmpty);
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "C"
 | 
						||
 | 
						||
    ```c title="deque.c"
 | 
						||
    // C 未提供内置双向队列
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "C#"
 | 
						||
 | 
						||
    ```csharp title="deque.cs"
 | 
						||
    /* 初始化双向队列 */
 | 
						||
    // 在 C# 中,将链表 LinkedList 看作双向队列来使用
 | 
						||
    LinkedList<int> deque = new LinkedList<int>();
 | 
						||
    
 | 
						||
    /* 元素入队 */
 | 
						||
    deque.AddLast(2);   // 添加至队尾
 | 
						||
    deque.AddLast(5);
 | 
						||
    deque.AddLast(4);
 | 
						||
    deque.AddFirst(3);  // 添加至队首
 | 
						||
    deque.AddFirst(1);
 | 
						||
    
 | 
						||
    /* 访问元素 */
 | 
						||
    int peekFirst = deque.First.Value;  // 队首元素
 | 
						||
    int peekLast = deque.Last.Value;    // 队尾元素
 | 
						||
    
 | 
						||
    /* 元素出队 */
 | 
						||
    deque.RemoveFirst();  // 队首元素出队
 | 
						||
    deque.RemoveLast();   // 队尾元素出队
 | 
						||
    
 | 
						||
    /* 获取双向队列的长度 */
 | 
						||
    int size = deque.Count;
 | 
						||
    
 | 
						||
    /* 判断双向队列是否为空 */
 | 
						||
    bool isEmpty = deque.Count == 0;
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "Swift"
 | 
						||
 | 
						||
    ```swift title="deque.swift"
 | 
						||
    /* 初始化双向队列 */
 | 
						||
    // Swift 没有内置的双向队列类,可以把 Array 当作双向队列来使用
 | 
						||
    var deque: [Int] = []
 | 
						||
 | 
						||
    /* 元素入队 */
 | 
						||
    deque.append(2) // 添加至队尾
 | 
						||
    deque.append(5)
 | 
						||
    deque.append(4)
 | 
						||
    deque.insert(3, at: 0) // 添加至队首
 | 
						||
    deque.insert(1, at: 0)
 | 
						||
 | 
						||
    /* 访问元素 */
 | 
						||
    let peekFirst = deque.first! // 队首元素
 | 
						||
    let peekLast = deque.last! // 队尾元素
 | 
						||
 | 
						||
    /* 元素出队 */
 | 
						||
    // 使用 Array 模拟时 popFirst 的复杂度为 O(n)
 | 
						||
    let popFirst = deque.removeFirst() // 队首元素出队
 | 
						||
    let popLast = deque.removeLast() // 队尾元素出队
 | 
						||
 | 
						||
    /* 获取双向队列的长度 */
 | 
						||
    let size = deque.count
 | 
						||
 | 
						||
    /* 判断双向队列是否为空 */
 | 
						||
    let isEmpty = deque.isEmpty
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "Zig"
 | 
						||
 | 
						||
    ```zig title="deque.zig"
 | 
						||
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
## 双向队列实现 *
 | 
						||
 | 
						||
双向队列的实现与队列类似,可以选择链表或数组作为底层数据结构。
 | 
						||
 | 
						||
### 基于双向链表的实现
 | 
						||
 | 
						||
回顾上一节内容,我们使用普通单向链表来实现队列,因为它可以方便地删除头节点(对应出队操作)和在尾节点后添加新节点(对应入队操作)。
 | 
						||
 | 
						||
对于双向队列而言,头部和尾部都可以执行入队和出队操作。换句话说,双向队列需要实现另一个对称方向的操作。为此,我们采用「双向链表」作为双向队列的底层数据结构。
 | 
						||
 | 
						||
我们将双向链表的头节点和尾节点视为双向队列的队首和队尾,同时实现在两端添加和删除节点的功能。
 | 
						||
 | 
						||
=== "LinkedListDeque"
 | 
						||
    
 | 
						||
 | 
						||
=== "pushLast()"
 | 
						||
    
 | 
						||
 | 
						||
=== "pushFirst()"
 | 
						||
    
 | 
						||
 | 
						||
=== "popLast()"
 | 
						||
    
 | 
						||
 | 
						||
=== "popFirst()"
 | 
						||
    
 | 
						||
 | 
						||
以下是具体实现代码。
 | 
						||
 | 
						||
=== "Java"
 | 
						||
 | 
						||
    ```java title="linkedlist_deque.java"
 | 
						||
    [class]{ListNode}-[func]{}
 | 
						||
 | 
						||
    [class]{LinkedListDeque}-[func]{}
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "C++"
 | 
						||
 | 
						||
    ```cpp title="linkedlist_deque.cpp"
 | 
						||
    [class]{DoublyListNode}-[func]{}
 | 
						||
 | 
						||
    [class]{LinkedListDeque}-[func]{}
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "Python"
 | 
						||
 | 
						||
    ```python title="linkedlist_deque.py"
 | 
						||
    [class]{ListNode}-[func]{}
 | 
						||
 | 
						||
    [class]{LinkedListDeque}-[func]{}
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "Go"
 | 
						||
 | 
						||
    ```go title="linkedlist_deque.go"
 | 
						||
    [class]{linkedListDeque}-[func]{}
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "JavaScript"
 | 
						||
 | 
						||
    ```javascript title="linkedlist_deque.js"
 | 
						||
    [class]{ListNode}-[func]{}
 | 
						||
 | 
						||
    [class]{LinkedListDeque}-[func]{}
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "TypeScript"
 | 
						||
 | 
						||
    ```typescript title="linkedlist_deque.ts"
 | 
						||
    [class]{ListNode}-[func]{}
 | 
						||
 | 
						||
    [class]{LinkedListDeque}-[func]{}
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "C"
 | 
						||
 | 
						||
    ```c title="linkedlist_deque.c"
 | 
						||
    [class]{doublyListNode}-[func]{}
 | 
						||
 | 
						||
    [class]{linkedListDeque}-[func]{}
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "C#"
 | 
						||
 | 
						||
    ```csharp title="linkedlist_deque.cs"
 | 
						||
    [class]{ListNode}-[func]{}
 | 
						||
 | 
						||
    [class]{LinkedListDeque}-[func]{}
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "Swift"
 | 
						||
 | 
						||
    ```swift title="linkedlist_deque.swift"
 | 
						||
    [class]{ListNode}-[func]{}
 | 
						||
 | 
						||
    [class]{LinkedListDeque}-[func]{}
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "Zig"
 | 
						||
 | 
						||
    ```zig title="linkedlist_deque.zig"
 | 
						||
    [class]{ListNode}-[func]{}
 | 
						||
 | 
						||
    [class]{LinkedListDeque}-[func]{}
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
### 基于数组的实现
 | 
						||
 | 
						||
与基于数组实现队列类似,我们也可以使用环形数组来实现双向队列。在队列的实现基础上,仅需增加“队首入队”和“队尾出队”的方法。
 | 
						||
 | 
						||
=== "ArrayDeque"
 | 
						||
    
 | 
						||
 | 
						||
=== "pushLast()"
 | 
						||
    
 | 
						||
 | 
						||
=== "pushFirst()"
 | 
						||
    
 | 
						||
 | 
						||
=== "popLast()"
 | 
						||
    
 | 
						||
 | 
						||
=== "popFirst()"
 | 
						||
    
 | 
						||
 | 
						||
以下是具体实现代码。
 | 
						||
 | 
						||
=== "Java"
 | 
						||
 | 
						||
    ```java title="array_deque.java"
 | 
						||
    [class]{ArrayDeque}-[func]{}
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "C++"
 | 
						||
 | 
						||
    ```cpp title="array_deque.cpp"
 | 
						||
    [class]{ArrayDeque}-[func]{}
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "Python"
 | 
						||
 | 
						||
    ```python title="array_deque.py"
 | 
						||
    [class]{ArrayDeque}-[func]{}
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "Go"
 | 
						||
 | 
						||
    ```go title="array_deque.go"
 | 
						||
    [class]{arrayDeque}-[func]{}
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "JavaScript"
 | 
						||
 | 
						||
    ```javascript title="array_deque.js"
 | 
						||
    [class]{ArrayDeque}-[func]{}
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "TypeScript"
 | 
						||
 | 
						||
    ```typescript title="array_deque.ts"
 | 
						||
    [class]{ArrayDeque}-[func]{}
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "C"
 | 
						||
 | 
						||
    ```c title="array_deque.c"
 | 
						||
    [class]{arrayDeque}-[func]{}
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "C#"
 | 
						||
 | 
						||
    ```csharp title="array_deque.cs"
 | 
						||
    [class]{ArrayDeque}-[func]{}
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "Swift"
 | 
						||
 | 
						||
    ```swift title="array_deque.swift"
 | 
						||
    [class]{ArrayDeque}-[func]{}
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
=== "Zig"
 | 
						||
 | 
						||
    ```zig title="array_deque.zig"
 | 
						||
    [class]{ArrayDeque}-[func]{}
 | 
						||
    ```
 | 
						||
 | 
						||
## 双向队列应用
 | 
						||
 | 
						||
双向队列兼具栈与队列的逻辑,**因此它可以实现这两者的所有应用场景,同时提供更高的自由度**。
 | 
						||
 | 
						||
我们知道,软件的“撤销”功能通常使用栈来实现:系统将每次更改操作 `push` 到栈中,然后通过 `pop` 实现撤销。然而,考虑到系统资源的限制,软件通常会限制撤销的步数(例如仅允许保存 $50$ 步)。当栈的长度超过 $50$ 时,软件需要在栈底(即队首)执行删除操作。**但栈无法实现该功能,此时就需要使用双向队列来替代栈**。请注意,“撤销”的核心逻辑仍然遵循栈的先入后出原则,只是双向队列能够更加灵活地实现一些额外逻辑。
 |